Romuald Grzelak: Izolowany pion w centrum. Partia Nr 6

   Steinitz, Rubinstein, Capablanka starali się swoim przeciwnikom stworzyć izolowanego piona w centrum, aby w dalszej grze przy pomocy odpowiednich manewrów wyzyskać jego słabość. Ale czy tylko słabość jest cechą charakterystyczną izolowanego piona? 

   Już w latach 20-tych Michaił Botwinnik przeanalizował partie wcześniej żyjących wielkich mistrzów, zwłaszcza Tarrascha, Laskera i doszedł do wniosku, że izolowany pion stwarza bogate możliwości przejawienia niebezpiecznej inicjatywy. Podamy teraz szczegóły partii ilustrujących te możliwości.

Gambit hetmański [D 60]

VIII Mistrzostwa Leningradu 1930/31

Białe: M. Botwinnik - Czarne: A. Batujew

1.d4 d5

2.c4 e6

3.Sc3 Sf6

4.Gg5 Ge7

5.e3 O-O

6.Sf3 Sbd7

7.Gd3 dxc4

8.Gxc4 c5

9.O-O cxd4

10.exd4 ...

   Po 10. Sxd4 powstawała symetryczna struktura pionkowa i czarnym łatwiej byłoby wyrównać partię.

10. ... Sb6

11.Gb3 Sbd5

   Czarne planują rozwinąć gońca z c8 na b7. Możliwe było natychmiastowe 11. ...Gd7. Najbliższym swoim posunięciem białe czasowo przeszkadzają posunięciu 12. ...b6.

12.Se5 Sd7

   I teraz możliwe było 12. ...Gd7. Czarne jednak zmierzają do wymiany gońca g5, co prowadzi do dalszego osłabienia piona d4. Od wymiany czarnopolowego gońca trudno było białym jednak odstępować, gdyż prowadziłoby to do utraty tempa.

13.Gxe7 Sxe7

14.He2 ...

   Silne było także 14. Se4, wykorzystując osłabienie czarnych pól przeciwnika.

14. ... Sf6

15.Wfd1 b6

16.Wac1 Gb7

17.f3! ...

   Czarne powinny przeprowadzić skoczka e7 poprzez pole d5 na f4 z naciskiem na piona g2. Białe zawczasu zapobiegają temu, jednocześnie tworząc punkt oporu dla skoczka w centrum. Spotykana w podobnych pozycjach ofiara 17. Sxf7 Wxf7 18. Hxe6 w tym przypadku (po 18. Sed5) okazuje się niepoprawną. Teraz czarne powinny zagrać 17. ...Sed5 osiągając równą grę po 18. Se4 Wc8 19. Wxc8 Gxc8 20. Gc2. Zamiast tego czarne popełniły decydujący błąd.

17. ... Wc8?

18.Sxf7! Wxf7

19.Hxe6 Hf8

   Wymuszone, gdyż nie przechodzi 19. ...Sed5 wobec 20. Sxd5 Sxd5 21. Gxd5 Gxd5 22. Wxc8 i białe wygrywają.

20.Se4 Wxc1

21.Wxc1 Sfd5

   Groziło 22. Hxf7+ Hxf7 23. Gxf7+ Kxf7 24. Sd6+.

22.Sd6 Ga8

23.We1! ...

   Można było poddać się. Czarne nie mają żadnej obrony przeciw 24. Sxf7 i następnym wzięciem na e7.

23. ... g6

24.Sxf7 Hxf7

25.Hxe7

Czarne poddały się.