wtorek, 6 marca 2012

Romuald Grzelak: Izolowany pion w centrum. Partia Nr 3

Gambit hetmański [D 33]
San Sebastian, 1911 r.

Białe: A. Rubinstein - Czarne: J.-R. Capablanka

1.d4 d5
2.Sf3 c5
3.c4 e6
4.cxd5 exd5
5.Sc3 Sc6
6.g3 Ge6

Czarne dążą do zejścia z przetartych dróg i zaostrzenia pozycji już od pierwszych posunięć. Turniej w San Sebastian był pierwszym wystąpieniem Capablanki w Europie. Później rzadko grał ryzykownie w debiucie. Normalne posunięcia tutaj to 6. ...Sf6 7. Gg2 Ge7 8. 0-0 0-0.

7.Gg2 Ge7
8.O-O Wc8?!

Ciąg dalszy taktyki zaostrzania. Jeszcze nie za późno było zreflektować się i powrócić do znanego wariantu 8. ...Sf6.

9.dxc5 Gxc5

Białe mają przewagę w rozwoju, do tego czarne mają słabego pionka d5. Wszystko to okazało się dostateczne dla Rubinsteina, aby przeprowadzić złożoną i piękną kombinację, w rezultacie jakiej przewaga białych stanie się bardziej zauważalną.

10.Sg5! Sf6
11.Sxe6 fxe6
12.Gh3 ...

Początek złożonej kombinacji. Nie jest to jedyny sposób rozwinięcia inicjatywy. Zasługiwało na uwagę także naturalne 12. e4, np. 12. ...d4 13. Sa4 Ge7 (13. ...He7?! 14. Sxc5 Hxc5 15. Hb3) 14. Hb3 i czarnym trudno się bronić; 12. ...de 13. Hb3 (13. Sxe4 Hxd1 14. Wxd1 Sxe4 15. Gxe4) 13. ...He7 14. Sxe4

12. ... He7
13.Gg5 O-O

"Zbyt późno! Teraz rozpoczyna się burza" (H. Kmoch).

14.Gxf6 Hxf6

Jeśli Capablanka przewidziałby 17-e posunięcie białych, to zagrałby 14. ...gf. W tym przypadku białe grają 15. Sxd5, i po 15. ...ed 16. Gxc8 Wxc8 17. Hxd5+ Kh8 i białe mają przewagę, ale zrealizować ją jest nie tak prosto.

15.Sxd5 Hh6

Złe jest, oczywiście 15. ...ed 16. Hxd5+ Kh8 16. Gxc8 z pełną zagładą czarnej armii. Nie jest lepsze i 15. ...Gxf2+ 16. Kg2 Hf7 17. Sf4 z szybką wygraną.

16.Kg2! ...

W swojej książce "Podstawy szachowej strategii" pisze Capablanka, że posunięcie 16. Kg2 uszło jego uwadze; liczył on, że Rubinstein zagra 16. Gg2 po czym czarne mogą przeprowadzić zwycięską kombinację 16. Gg2 Se5! 17. Sf4 (jeśli 17. Wc1 to wygrywa 17. ...Hxc1!! 18. Hxc1 Gxf2+) 17. ...Sg4 18. h3 (po 18. Sh3 Gxf2+ białe tracą jakość) 18. ...Sxf2 19. Wxf2 Gxf2+ 20. Kxf2 g5 i czarne powinny zwyciężyć. Z powodu tej kombinacji jest wytłumaczone, że 17-e posunięcie białych nie było przez Capablankę rozpatrywane.

16. ... Wcd8
17.Hc1!! ...

Przepiękne uderzenie, które oczywiście trzeba było przewidzieć wcześniej. Dokładnie tego posunięcia nie znalazł Capablanka w swoich obliczeniach. Sytuacja na szachownicy dziwnie przypomina partię Rubinstein - Lasker (Petersburg, 1909 r.).
Interesujące, że Rubinstein zwyciężył dwóch mistrzów świata tylko jednym i prawie tym samym taktycznym uderzeniem.

17. ... exd5

Tylko tak. Złe jest 17. ...Wxd5 (albo 17. ...Hxc1 18. Gxe6+) 18. Hxh6 gh 19. Gxe6+ itd.

18.Hxc5 Hd2
19.Hb5 Sd4
20.Hd3 Hxd3
21.exd3 ...

Partia przeszła do końcówki. Białe mają piona więcej, dobrego gońca i w związku z tym szansę na zwycięstwo. Jedyny atut czarnych - niewielka przewaga w rozwoju.

21. ... Wfe8
22.Gg4 ...

Słabsze jest, jak wykazał Tarrasch, 22. Wfe1 Sc2 23. Wxe8 Wxe8 i czarne mają określoną kontrgrę.

22. ... Wd6
23.Wfe1 Wxe1
24.Wxe1 Wb6!

Capablanka walczy o uratowanie partii z diabelską pomysłowością. Białe muszą grać niezwykle dokładnie. Pasywne 25. Wb1 nie jest warte spojrzenia, a z 25. b3 Rubinstein zrezygnował, gdyż czarne mają 25. ...Wa6. Być może nie jest to takie straszne. Po 26. We5 Wxa2 27. Wxd5 Sc6 (27. ...Sxb3? 28. Ge6+ Kf8 29. Wf5+) 28. Ge6+ Kf8 29. Wd7 Se5 30. Wxb7 białe powinny szybko wygrać. Posunięcie w partii również jest dostateczne do zwycięstwa.

25.We5 Wxb2
26.Wxd5 Sc6
27.Ge6+ Kf8
28.Wf5+ ...

Tutaj 28. Wd7 nie było takie jasne, z uwagi na 28. ...Se5, a pion b7 jest broniony.

28. ... Ke8
29.Gf7+ Kd7
30.Gc4 a6!

Jedyną szansą czarnych jest przewaga pionka na skrzydle hetmańskim.

31.Wf7+ Kd6
32.Wxg7 b5
33.Gg8 a5
34.Wxh7 a4
35.h4 b4
36.Wh6+ Kc5
37.Wh5+ Kb6
38.Gd5? ...

Błąd, jaki mógł postawić w wątpliwość dotychczasową pracę białych. Do wygranej prowadziło 38. Gc4! z następnym 39. Wb5+. Ale i Capablanka przeszedł pomimo niezwykłej szansy na uratowanie się, i to szansy ostatniej!


38. ... b3?!

Czarne mogły zagrać 38. ...Wxa2!! i nie widać jak zatrzymać piony. Większość komentatorów rekomendowało w odpowiedzi następujący wariant: 39. Gc4 Wc2 40. Wb5+ Kc7 41. Gg8.

39.axb3 ...

Można było także 39. Gxb3, ale posunięcie w partii wygrywa szybciej. Teraz na 39. ...ab rozstrzyga 40. Wh6.

39. ... a3
40.Gxc6 Wxb3

Na 40. ...a2 nastąpiłoby 41. Wb5+ Ka5 42. Wb8 a1H 43. Wa8+ itd.

41.Gd5 a2
42.Wh6+!

Czarne poddały się. Teraz na 42. ...Ka5 albo 42. ...Ka7 wygrywa Wh8 z następnym Wa8+, a na 42. ...Kb5 rozstrzyga 43. Gc4+ i 44. Wa6.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz