środa, 25 stycznia 2012

A. Alechin: Nottingham (Runda III, partie 15-21)

Nr 15. Gambit hetmański [D 50]
A. Alechin T. Tylor

1.d4 Sf6
2.c4 e6
3.Sc3 d5
4.Gg5 Ge7
5.e3 Sbd7
6.Wc1 ...

W celu uniknięcia ruchu 6. ...Se4, możliwego, na przykład, po 6. Sf3.

6. ... O-O
7.cxd5 exd5
8.Gd3 c6
9.Hc2 We8
10.Sf3 Sf8
11.O-O Sh5

Ten sposób wymuszenia wymiany "słabego" gońca białych (to jest gońca tego koloru, na jakich położona jest większość ich pionków), raczej nie może być zalecany, ponieważ skoczek na h5 nie ma nic do roboty. Interesującym planem jest 11. ...Se6 12. Gh4 g6 i dalej Sg7 i Gf5 z zamiarem wymiany "dobrego" gońca białych.

12.Gxe7 Wxe7

Lepsze było 12. ...Hxe7, na pewien czas uniemożliwiając następujący ruch białych.

13.b4 ...

Ten dobrze znany atak "mniejszościowy" zaczyna się w takim momencie, kiedy czarne praktycznie pozbawione są wszelkich szans zorganizowania kontrdemonstracji na przeciwległym skrzydle.

13. ... b5

Ale to lekarstwo gorsze jest od samej choroby. Przecież teraz u czarnych powstaje bardzo słaby pionek na otwartej linii, i wysiłki podjęte dla jego obrony pozwolą białym na uchwycić inicjatywę i na drugiej części szachownicy. Tymczasem czarne mogły stworzyć mocną obronę grając 13. ...a6 14. a4 Ge6 15. b5 ab 16. ab Wc7 itd.

14.Se5 Gb7

Żałosna pozycja dla gońca.

15.Se2 We6
16.g4 Sf6
17.f4 ...

A nie 17. Sf4, co dopuszczało ofiarę 17. ...Wxe5 i dalej Sxg4 z dobrymi szansami czarnych.

17. ... S6d7
18.Gf5 ...

Przedwczesne byłoby 18. Sxd7 Sxd7 19. Gxh7+ Kh8 20. Wf3 He7 21. Wh3 Wh6 i czarne uzyskują rekompensatę za pionka. Jednak teraz już nie mogą grać 18. ...Wd6, z powodu 19. Sxd7 i później 20. Gxh7+.

18. ... Sxe5!
19.dxe5 ...

Oczywiście nie 19. Gxc6 z powodu 19. Sc4 z następnym Sxe3.

19. ... We8
20.Sd4 g6
21.Gd3 f6!

Ta ofiara pionka, w istniejących okolicznościach, jest dla czarnych praktycznie najlepszą szansą. Przy ściśle obronnych ruchach w rodzaju 21. ...Wc8 lub 21. ...Hb6 białe poprzez 22. g5! osiągały strategicznie wygraną pozycję.

22.Sxc6 Gxc6
23.Hxc6 fxe5
24.Gxb5 ...

Grożąc 25. Hxe8.

24. ... We6
25.Hc5 exf4
26.Wxf4? ...

Dużo łatwiej, prawdopodobnie jeszcze w grze środkowej, białe wygrałyby po 26. ef. Ruch w tekście, jak będzie widać dalej, stwarza trudności techniczne.

26. ... Wd6!

27.Hc7! ...

Mimo groźby Se6, białe dysponują możliwością wymuszenia wymiany hetmanów, poczym końcówka przy uważnej grze powinna być wygrana.

27. ... Hxc7
28.Wxc7 Se6
29.Wc6 ...

"Gwóźdź" manewru białych, rozpoczętego w 27 posunięciu.

29. ... Wxc6
30.Gxc6 Wd8
31.Wf1 ...

Ten i następne ruchy są najsilniejsze i niełatwo było je znaleźć. Tutaj, na przykład, narzucał się ruch 31. Wf6, ale pozwoliłby czarnym zbudować silną pozycję obronną, przerzucając skoczka na c3 poprzez g5-e4.

31. ... Kg7
32.Ga4! ...

Z zamiarem zagrania 33. Gb3 na 32. ...d4.

32. ... Wb8
33.a3 a5!

Interesujące, ale - jak pokaże dalszy przebieg walki - nie w pełni dostateczne rozwiązanie.

34.bxa5 Wa8
35.Gd7 Sf8
36.Gb5 Wxa5
37.a4 Se6
38.Wc1 ...

Niezbędne jest przeszkodzenie ruchowi Sc5 lub c7.

38. ... Kf6
39.h4! ...

Ważne jest zachowanie jak największej ilości pionków na szachownicy; tymczasem czarne groziły wymuszeniem kolejnej wymiany poprzez 39. ...h5. Teraz białe odpowiedzą na to 40. g5+.

39. ... Wa7
40.Kf2 Ke5
41.Ke2 Sc7
42.Wb1 Wb7

Czarne rozumieją, że końcówka wieżowa byłaby dla nich całkowicie przegraną.

43.Kd3 Kd6
44.e4! ...

To decyduje, ponieważ po 44. ...de+ 45. Kxe4 białe bez trudu organizują atak na pozostałe czarne pionki.

44. ... Se6
45.exd5 Sc5+
46.Kc2 ...


46. ... Sxa4

Tej ofiary nie można nazwać przeoczeniem; jest tak dobra - czy też tak zła - jak każdy inny dowolny ruch, ponieważ pozycja czarnych jest całkowicie beznadziejną. Na przykład 46. ...Kxd5 47. Wd1+ Ke6 (lub 47. ...Ke5 48. Gc6 grożąc Wd5+) 48. Kc3 i marsz króla decyduje o szybkim zwycięstwie.

47.Kd3? ...

Pożałowania godny ruch, przy czym fakt, że białe były w bardzo silnym niedoczasie, według mnie, tak samo mało może być uznawany za usprawiedliwienie jak, na przykład, wyjaśnienie przestępcy, że był pijany w chwili dokonywania przestępstwa. Niezdolność doświadczonego mistrza do radzenia sobie z zegarem, należy uważać za taką samą ciężką winę jak przeoczenie.
Wracając do partii, łatwo dostrzec, że 47. Gxa4 dawało zwycięstwo. Jeśli 47. ...Wxb1 48. Kxb1 Kxd5, to 49. Ge8! (wygrywa i 49. Kc2) 49. ...Ke5 50. h5 Kf4 (lub 50. ...gh 51. Gxh5) 51. hg hg 52. Gd7 itd.

47. ... Kxd5
48.Gc4+ Kd6
49.Wxb7 Sc5+
50.Ke3 Sxb7
51.Kf4 Ke7
52.Kg5 Sd6
53.Gd5 Sf7+
54.Kf4 Sh6
55.g5 Sf7
56.Ke4 Sxg5+
57.hxg5 Kf8
Remis


Nr 16. Gambit hetmański [D 59]
S. Flohr -J.-R. Capablanka

1.d4 Sf6
2.c4 e6
3.Sc3 d5
4.Gg5 Ge7
5.e3 O-O
6.Sf3 ...

Interesującą możliwością jest tutaj 6. Wc1.

6. ... h6
7.Gh4 b6
8.cxd5 Sxd5

Jest to lepsze niż 8. ...ed, jak było zagrane w partii między tymi samymi przeciwnikami w Turnieju Moskiewskim 1936 r.

9.Gxe7 Sxe7

Krytycy, na podstawie wyniku partii, osądzili ten ruch i ogłosili, że niezbędne było 9. ...Hxe7. Sądzę, że obie odpowiedzi są dostatecznie dobre dla osiągnięcia faktycznie równej pozycji, pod warunkiem, oczywiście, dokładnej gry czarnych.

10.Ge2 Gb7?

Ponieważ ważne jest, aby czarne możliwie jak najszybciej wykonały ruch c7-c5, powinny od razu go przygotować, rozwijając hetmańskiego skoczka na d7. Po 10. ...Sd7 11. 0-0 c5 12. dc Sxc5 13. b4 Sd7 (14. Hd6 Kg6) gra szybko przybrałaby remisowy charakter.

11.O-O Sd7
12.Ha4 a6?

Wciąż jeszcze można było grać 12. ...c5 13. Wfd1 Sd5. Ruchem w tekście czarne stawiają się w trudnej pozycji z powodu niedobrego stanowiska swego hetmana.

13.Wfd1 Sd5
14.Wac1 Wc8

Od tego momentu czarne nie mają już dobrych posunięć.

15.Sxd5 exd5

Jeśli 15. ...Gxd5, to 16. b4 z silnym naciskiem na skrzydle hetmańskim.

16.Gd3 c5

Strategicznie konieczne.

17.dxc5 ...

Intrygujące, ale nie przekonujące byłoby 17. Gf5 z powodu 17. ...b5 18. Ha3 c4! 19. Se5 Sxe5 20. Gxc8 (lub 20. de Wc7) 20. ...Sf3+ 21. gf Gxc8, i atakujące możliwości czarnych kompensują ofiarowaną jakość..

17. ... Sxc5

Jeśli 17. ...bc, to już 18. Gf5, wygrywając co najmniej pionka przy dobrej pozycji.

18.Hd4 We8
19.Gf5 Wc7
20.Hf4 ...

Grożąc 21. b4 Se6 22. Gxe6, a także przy okazji 21. e4.

20. ... Wce7

21.Sd4? ...

W wyniku gnuśnej gry przeciwnika białe uzyskały wyraźną przewagę pozycyjną, polegającą głównie na tym, że czarne mają izolowanego pionka "d", a ich goniec jest położony bardzo nieudanie. Jednak od tego momentu Flohr zaczyna grać bez określonego planu i pozwala czarnym stopniowo poprawić pozycję swoich figur. A tutaj była bardziej naturalna kontynuacja 21. b4 Se4 (na 21. ...Se6 wygrywa 22. Gxe6) 22. Gxe4 Wxe4 23. Hc7, jakie stawiało przed czarnymi nowe trudne zadania.

21. ... a5!

Przeciwnie, czarne prowadzą walkę - do fatalnej pomyłki - znakomicie. Ruch w tekście nie tylko zabezpiecza pozycję skoczka, ale i odkrywa nową dziedzinę działalności dla gońca.

22.Gd3 ...

Ten rajd gońca nie prowadzi do niczego. Białe wciąż jeszcze mogły spróbować odrzucić skoczka, grając 22. b3 z następnym a2-a3 i b3-b4.

22. ... We5
23.Gb5 W8e7
24.Hf3 ...

Ani 24. Sc3, ani 24. Gc6 nie są niebezpieczne dla czarnych.

24. ... Wg5

Z zamiarem przeprowadzenia tej wieży na f6, gdzie zajmie silną pozycję obronną. Białe mogły przeciwdziałać temu manewrowi poprzez 25. Gd3, ale zamiast tego kontynuują ruchy pozbawione celu.

25.He2 Wg6
26.Gd3 Wf6
27.Gb1 Ga6

Psychologicznie łatwo jest zrozumieć, że czarne wykorzystują pierwszą nadarzającą się okazję, aby przesunąć tego gońca na aktywną pozycję. Jednak silniejsze byłoby uprzednie 27. ...We5! przeciwdziałając zajęciu hetmanem pola h5.

28.Hh5 Gb7
29.a3? ...

Najpierw należało grać 29. b3.

29. ... a4

Teraz prawie wszystkie figury czarnych zajmują silne pozycje, i czarne spokojnie mogą wyczekiwać rozwoju wydarzeń.

30.Hg4 We5
31.Sf3 We7
32.Sd4 ...

Obaj partnerzy znajdowali się w strasznym niedoczasie i starali się tylko unikać przeoczeń.

32. ... We5
33.Sf3 We7
34.Hg3 Ga6
35.Sd4 Wd7
36.Gf5 Wc7
37.Gb1 ...


37. ... Hc8??

Tragiczne przeoczenie, powodujące, że pozycja zupełnie nie będąca beznadziejną i zauważalnie polepszona w ciągu ostatnich 12-15 posunięć, od razu staje się bezbronną. Wyjaśnienie błędu zrobionego przez Capablankę, dał on sam w sowieckiej gazecie "64" (20 sierpnia 1936 r.) Oto co on pisze: "Ostatnie posunięcia były zrobione w niedoczasie. Kiedy zostały do zrobienia jeszcze cztery ruchy, wokół naszego stolika zebrała się grupa dziennikarzy, uczestników i innych. W takich warunkach nie można grać. Stojący przy stoliku Max Euwe kilka razy mieszał się do gry, pokazując Flohrowi liczbę pozostałych ruchów, ponieważ grający zaprzestali zapisu partii. Na moją prośbę o zachowanie ciszy wszczął ze mną sprzeczkę, starając się udowodnić, że może mówić. Mieszanie się do gry przez Euwe było istotnie niedopuszczalne, a kierownik turnieju siedzi i pisze swoje korespondencje. W rezultacie tego mieszania się dopuściłem się poważnego błędu przegrywając partię."
Najprościej było wrócić wieżą na d7.

38.Sf5 Wg6

I po 38. ...g6 39. Sxh6+ z następnym Sg4 pozycja czarnych jest beznadziejna.
39.Sd6 Wxg3
40.Sxc8 Wxg2+

To jest tak samo niezadowalające jak i 40. ...Wg4 41. Sxb6.

41.Kxg2 Wxc8
42.Ga2 ...

Wygrywając dodatkowo jeszcze pionka "d".

42. ... Wc6
43.Gxd5 Wg6+
44.Kh1 Sd3
45.Wc2 Wd6
46.Gf3 ...

Jest to jeszcze silniejsze niż 46. e4.

46. ... Wf6
47.Ge4 ...

Jeśli teraz 47. ...Sxf2+, to 48. Wxf2 Wxf2 49. Wd8#. Reszta jest bardzo prosta.

47. ... Wd6
48.Gxd3 Gxd3
49.f3 Gxc2
50.Wxd6 b5
51.Kg2 Gb3
52.Wb6 Gc4
53.Kg3 Kf8
54.Kf4 Ke7
55.Ke5 Ge2
56.f4 Gc4
57.Wb7+ Kf8
58.f5 ...

Lub Ke5 - d6 - c5 itd.

58. ... f6+
59.Kf4 h5
60.e4 Ge2
61.e5 fxe5+
62.Kxe5 Gc4
63.Kf4 h4
64.Kg5
Czarne poddały się.


Nr 17. Obrona nowoindyjska [A 47]
J. Bogoljubow M. Botwinnik


1.d4 Sf6
2.Sf3 b6
3.e3 ...

Częściej stosowane, i właściwsze strategicznie, jest 3. c4 Gb7 4. g3 itd.

3. ... c5
4.c4 Gb7
5.Sc3 ...

Komplikacje, jakie mogły powstać po 5. d5 b5 itd. okazałyby się raczej na korzyść czarnych.

5. ... cxd4
6.exd4 e6
7.Gd3 Ge7
8.O-O O-O
9.b3 ...

Tym ruchem, bez żadnej konieczności osłabiającym skrzydło hetmańskie, a także następnym białe istotnie psują są pozycję, jaka pozostałaby dostatecznie obiecującą po 9. Gf4 i w przypadku 9. ...d5 - 10. He2, a później Wad1 itd.

9. ... d5
10.Ge3? ...

A teraz należało przeszkodzić manewrowi czarnych Se4, grając na przykład 10. He2, gdyż 10. ...dc nie jest groźne z powodu 11. Gxc4 Gxf3 12. Hxf3 Hxf4 13. Wd1. Począwszy od tego momentu czarne mają lepszą grę.

10. ... Se4
11.Wc1 Sd7
12.He2? ...

Cel tego ruchu trudno pojąć. Pozycja białych jest już gorsza i dlatego winny spróbować dokonać uproszczeń poprzez 12. Se5; na 12. ...Sxc3 13. Wxc3 Sxe5 14. de d4? jest odpowiedź 15. Gxd4. Po ruchu hetmanem tej możliwości oczywiście nie będzie.

12. ... Wc8

Czarne nie spieszą się z ruchem f7-f5, ponieważ przeciwnik nie rozporządza już korzystnymi ruchami.

13.Wfd1 f5
14.Gf4 ...

Wprost prowokując i bez tego nieunikniony atak na skrzydle królewskim! Całą partię białe przeprowadzają jak bezwolne jagnię prowadzone na rzeź.

14. ... g5
15.Ge5 g4
16.Se1 Sxe5
17.Gxe4 ...

Nie zmieniało położenia 17. de Hc7.

17. ... dxe4
18.dxe5 Hc7
19.Sb5 ...

Jedyny sposób uniknięcia strat materialnych.

19. ... Hxe5


20.Wd7? ...

Ostatni z serii błędów, przegrywający w kilka ruchów. Po 20. Sxa7 Wa8 21. Sb5 białe, mimo przeważającej pozycji czarnych (dwa mocne gońce), wciąż jeszcze mogły uporczywie bronić się.

20. ... Gg5
21.Wcd1 ...

Robiąc swój poprzedni ruch białe, możliwe, dostrzegły, że zgubne byłoby 21. Wxb7 Gxc1 22. Sd3 z powodu 22. ...Ha1.

21. ... Gc6
22.Wxa7 Wcd8

Zajęcie otwartej linii ostatecznie przesądza o wyniku walki.

23.a4 Wxd1
24.Hxd1 Wd8
25.Hc2 Gd2
Białe poddały się

Jeśli 26. Hb1, to 26. ...e3 27. fe Hxe3+ 28. Kf1 Ge4 itd.


Nr 18. Obrona nowoindyjska [E 16]
R. Fine G. Thomas

1.d4 Sf6
2.Sf3 b6
3.c4 Gb7
4.g3 e6
5.Gg2 Gb4+
6.Gd2 He7

Czarne tak czy inaczej muszą wziąć gońca, i dlatego należało to zrobić od razu, a hetmana rozwinąć w odpowiedniejszym momencie. Porządek ruchów, przy jakim czarne uniemożliwiają przeciwnikowi zdobycie kontroli nad polem e4 w tym stadium partii jest taki: 6. ... Gxd2+ 7. Hxd2 d6 (nie 7. ...0-0 8. Sc3!, patrz partia Euwe - Reshevsky) 8. 0-0 0-0 itd.

7.O-O Gxd2
8.Hxd2 d6
9.Hc2 ...

Oczywiście, nie 9. Sc3 z powodu upraszczającego ruchu 9. ...Se4. Manewr hetmana jest niezwykle precyzyjny.

9. ... Ge4
10.Hb3 Gb7

Czarne oczywiście nie mogą dopuścić, możliwej przy okazji, wymiany swego gońca na skoczka.

11.Sc3 ...

Teraz już na 11. ...Se4 nastąpi 12. Sh4 z przewagą, ponieważ 12. ...Sd2 obala się poprzez 13. Ha4+ c6 14. Wfd1.

11. ... Sbd7
12.Hc2 Wc8
13.e4 ...

W rezultacie białe zdecydowanie zdobyły przewagę przestrzeni, jaką jednak nieprosto powiększyć, ponieważ po c7-c5 czarne bez większego trudu potrafią obronić punkt d6.

13. ... O-O
14.Wfe1 c5
15.b3 cxd4
16.Sxd4 Se5
17.Wad1 Wfd8

Ponieważ nieprzyjacielska wieża nigdy nie będzie właściwym "vis a vis" dla hetmana, powinien znajdować się na polu c7. To dlatego za najlepszy ruch pozycyjny należy uznać 17. ...a6, przygotowujący ruch hetmana na to pole.

18.Hb2 ...

Z oczywistym zamiarem zagrania przy okazji Ha3; oprócz tego w tym ruchu jest jeszcze jedna widoczna groźba, jaką jednak czarne przeoczają.

18. ... a6

Względnie lepsze było 18. ...Se8 i później, przy okazji, Sc6 w celu spowodowania uproszczeń.

19.f4 Sc6?

Prowadzi do utraty pionka. Błędem byłoby także 19. ...Sed7 z powodu 20. e5, ale 19. ...Sg6 (20. f5 Sf8) jeszcze można było popróbować.


20.Sd5! ...

Ta kombinacja, często spotykana w różnych wariacjach tak zwanego "wariantu Scheveningen" obrony sycylijskiej, w aktualnym położeniu winna okazać się decydującą, ponieważ po kilku wymianach czarne ostatecznie tracą pionka.

20. ... Sxd5
21.exd5 Sxd4
22.Hxd4 b5

W powstałych okolicznościach jest to najlepszy ruch.

23.cxb5 axb5
24.dxe6 Gxg2
25.exf7+ Hxf7
26.Kxg2 Wc2+
27.Wd2 Hb7+
28.Kg1 Wxd2
29.Hxd2 d5
30.Hd4 ...

Teraz białe mają i przewagę materialną, i znacznie lepszą pozycję; ich zwycięstwo powinno być kwestią wyłącznie techniczną.

30. ... h6
31.We5 ...

Białe, prawdopodobnie, znajdowały się w niedoczasie, ponieważ ten i kilka następnych ruchów, niewątpliwie nie jest najlepszych. Naturalne i silne było tutaj, na przykład 31. f5 (grożąc pionkowi ruchem wieży) 31. ...Hc6 32. g4 (z groźbą We7 itd.)

31. ... Kf7
32.f5 Hc6
33.Kg2 Wd7

Oczywiście nie 33. ...Hc2+ 34. Kh3 Hxa2 35. Wxd5 z wygraną białych.


4.Hg4? ...

Wygląda prawie jak przeoczenie, ponieważ trudno zrozumieć, na jakie korzyści mogą liczyć białe, dopuszczając marsz swobodnego pionka przeciwnika. Grając po prostu 34. We2 (celem uniknięcia związania po Hf6) z następnym marszem pionków g3-g4, h2-h4 itd. białe zapewniały sobie zwycięstwo.

34. ... d4+
35.Kh3 Kf8
36.We6 ...

Jeśli 36. f6 to po prostu 36. ...gf 37. We6 (lub 37. Hg6 Wg7) 37. ...Wd6 itd. Pozycja białych wygląda groźniej, niż jest w istocie.

36. ... Hd5
37.Hg6 Wf7
38.Kg4 ...

Ostatnia próba osiągnięcia sukcesu w grze środkowej.

38. ... d3!

Czarne nie mają się czego bać w wariancie 39. Hh7 We7 40. Hh8+ Kf7 41. Wxe7+ Kxe7 42. Hxg7+ Kd8, ponieważ w końcówce silny swobodny pionek zapewnia im remis.

39.Wd6 He4+
40.Kh3 Hxf5+
41.Hxf5 Wxf5
42.Wxd3 Ke7

Nieszczęściem białych jest, że manewr 43. a4 ba 44. ba Wa5 45. Wa3 itd. jest niewystarczającym do zwycięstwa. W podobnych położeniach pionek winien znajdować się co najmniej na piątej linii, żeby dokonać decydującego manewru. W aktualnej pozycji białe dla spożytkowania swej przewagi na skrzydle hetmańskim muszą powlec tutaj - przez całą szachownicę - króla, a to daje czarnym niezbędny czas dla uzyskania dostatecznych kontrszans na przeciwległej części szachownicy. Thomas w czasie całej końcówki pokazuje grę wysokiej klasy.

43.Kg2 Ke6
44.Wd2 Wc5
45.Kf3 Ke5
46.Wd7 g6
47.We7+ Kf5
48.We2 Wc3+
49.Kf2 h5
50.Ke1 Kg4
51.Kd2 Wc5
52.Kd3 g5
53.Wc2 Wf5
54.Kc3 h4
55.gxh4 gxh4
56.Kb4 h3
57.a4 bxa4
58.Kxa4 ...

Lub 58. ba Wf4+ 59. Kb3 (końcówka pionkowa powstająca po 59. Wc4 Wxc4+ jest remisowa) 59. ...Wf3+ 60. Kb2 Wf4 61. a5 Wa4 62. Wc5 Kf3 63. Wg5 Kf4 64. Kb3 Wa1 itd. z równowagą.

58. ... Kf3
59.b4 Wg5
60.b5
Remis


Nr 19. Debiut Birda [A 03]
K. Tartakower E. Lasker

1.f4 d5
2.Sf3 Sf6
3.e3 c5
4.b3 e6

Bardziej obiecującym przeciwdziałaniem na skrzydłowe rozwinięcie gońca jest 4. ...g6.

5.Gb2 Gd6
6.Gd3 ...

Mając (w porównaniu z obroną holenderską) tempo więcej, można pozwolić sobie na różne eksperymenty. Jednak korzystniejszym i poprawniejszym jest rozwinięcie gońca na e2 lub b5.

6. ... a6

Chociaż w dalszym przebiegu partii ten ruch okazał się w jakiejś mierze korzystnym, nie należało spieszyć się z nim, przede wszystkim dlatego, że białe już określiły położenie swego białopolowego gońca. Naturalnym ruchem jest 6. ...Sc6.

7.O-O Sc6
8.c4 ...

Tak czy inaczej trzeba wyjaśnić położenie w centrum. Na 8. Sc3 czarne, oczywiście, odpowiedziałyby 8. ...b5.

8. ... dxc4
9.Gxc4 O-O
10.Se5 ...

Takie rozmieszczenie skoczka miałoby sens tylko wtedy, gdyby białym udało się go tutaj utrzymać bez osłabienia swojej struktury pionkowej w centrum. W aktualnej pozycji manewr skoczka jest wystarczający tylko do utrzymania równowagi.

10. ... Se7
11.Sc3 Sg6
12.d4 ...

W rezultacie tego przesunięcia, u białych powstaje izolowany pionek, a to jest, szczególnie jeśli uwzględnić położenie gońca b2, jedną ze słabości ich pozycji. Prawda, pewną rekompensatą będzie dla nich (po kilku bardziej lub mniej wymuszonych wymianach) władanie otwartą linią "c".

12. ... cxd4
13.exd4 b5
14.Gd3 Gb7
15.He2 ...

Manewry obu stron są całkowicie zrozumiałe.

15. ... Hb6
16.Se4 Sxe4
17.Gxe4 Wad8

Z realną groźbą (jedyną w całej partii) - 18. ...Gxe5 19. fe Wxd4 itd.

18.Kh1 Se7
19.Wac1 Gxe4

Początek operacji, mającej na celu zapewnić skoczkowi silne pole d5.

20.Hxe4 f5
21.He2 Gxe5
22.Hxe5 Sd5
Remis

Perspektywy istotnie równe, ale takież były i przed pierwszym posunięciem.


Nr 20. Partia angielska [A 25]
C. Alexander S. Reshevsky

1.c4 e5
2.Sc3 Sc6
3.g3 g6
4.Gg2 Gg7
5.e3 ...

Białe bez żadnej konieczności osłabiają pole f3. Zasługiwało na uwagę 5 d3 i później, przy okazji, f2-f4.

5. ... Sge7
6.Sge2 O-O
7.O-O d6
8.Sd5 ...

W rezultacie tej operacji czarnym udaje się wymusić otwarcie linii "f", po czym słabość, stworzona w 5-m ruchu, staje się bardzo odczuwalną. Bardziej odpowiada pozycji plan strategiczny, stosowany przez czarne w podobnych pozycjach obrony sycylijskiej, konkretnie - Wd1, później b2-b4 itd. w celu poszerzenia sfery działania białopolowego gońca.

8. ... Sxd5
9.cxd5 Se7
10.d4 Sf5!

Zapewniając skoczkowi znakomite miejsce na d6 (po wymianie pionków).

11.dxe5 dxe5
12.e4 Sd6
13.Ge3 f5

Nieszczęście białych jest w tym, że nie posiadają środków do wykorzystania władania półotwartą linią, ponieważ ich lekkie figury nie mogą podjąć efektywnych działań na lewym skrzydle.

16. ... Hd7
17.f3 ...

Lepiej było, stosownie do maksymy "quieta non movere", kontynuować grę na skrzydle hetmańskim - 17. Wc6 i dalej Wfc1. Mimo wszystko, odpowiadając 17. ...Gh3 (18. Gxh3 Hxh3 19. Wxc7? Wf5 i dalej Wh5) czarne zachowywały lepsze perspektywy.

17. ... h5
18.Wfd1 Wf7
19.Sc3 Waf8
20.Se4 ...

Jak dalej zobaczymy, białe nie wiążą tego ruchu z ofiarą jakości w 22-m ruchu, a w tym przypadku manewr skoczka, prowadzący do serii wymian, jest bezwarunkowo naganny. Białe trochę ułatwiłyby sobie obronę, proponując wymianę hetmanów poprzez 20. Ha4, ale po 20. ...Hxa4 21. Sxa4 Gd7 22. b3 Gb5 23. Sc3 Ga6 nacisk na punkt f3 trwał nadal.

20. ... Sxe4
21.fxe4 Gh3
22.Wf1 ...

Po tym słabość białych pól staje się zgubną. Znacznie lepszą szansę dawała ofiara 22. Wxc7 Hxc7 23. Gxh3, pozostając z gońcem i mocnym przechodnim pionkiem za wieżę. Jeśli nawet czarnym po 23. ...Kh7 24. d6 Hd8 udałoby się zrealizować swą niewielką materialną przewagę, to nastąpiło by to po długiej i zaciętej walce.

22. ... Gxg2
23.Kxg2 Hg4
24.Hd3 Wxf1

Do tej pory Reshevsky grał wzorowo, ale tutaj przeocza pewną subtelność (na jaką, prawdopodobnie, liczył jego przeciwnik), w rezultacie czego partia przedłuża się o cztery dziesiąŧki posunięć. Po prostym 24. ...h4 pozycja czarnych byłaby beznadziejną.

25.Wxf1 Wxf1
26.Kxf1 Hf3+
27.Ke1 Gh6?

28.d6! ...

Bez względu na to, że w ostatecznym rachunku ten ruch nie ratuje partii, białe i tak zasługują na pochwałę za przejawioną przemyślność. Teraz powstaje końcówka hetmańska, w jakiej dla osiągnięcia zwycięstwa czarne potrzebują znakomitej techniki, jaką Reshevsky istotnie posiada.

28. ... cxd6

Czarne nie mają nic lepszego - groźba dc itd. jest zbyt silna.

29.Hd5+ Kh7
30.Gxh6 Hh1+
31.Ke2 Hxh2+
32.Kf3 Hh1+
33.Ke3 Hc1+
34.Kf3 Hxh6
35.Hxd6 ...

Następująca końcówka trwa bardzo długo, ale zrozumieć ją jest bardzo łatwo. Czarnym powolutku udaje się przemieścić swego króla, usuwając najpierw przy pomocy wymiany białego pionka "g". Wyraźnie widać, że czarnym przychodzi działać z wielką ostrożnością, z powodu posiadania przez przeciwnika licznych możliwości szachowania; ale, z drugiej strony, używając groźby wymiany hetmanów i uzyskania wygranej końcówki pionkowej, ułatwiają sobie osiągnięcie celu. W istocie jest to jeszcze jeden przykład końcówki tego typu, jaki zdarzył się w partii między Thomasem i Laskerem.

35. ... Hg5
36.He6 Kh6
37.Hc8 Hf6+
38.Kg2 h4
39.gxh4 Kh5
40.Hd7 a5
41.Hd1+ Kxh4
42.He1+ Kh5
43.Hd1+ Kh6
44.Hh1+ Kg5
45.Hd1 Kh6
46.Hh1+ Kg7
47.Hc1 Hd8
48.Hc2 Hg5+
49.Kh3 He3+
50.Kh4 Hf4+
51.Kh3 Hf3+
52.Kh2 Kh6
53.Hc6 Hf2+
54.Kh3 Kh5

Błędem byłoby 54. ...Hxb2 z powodu 55. Hf6! z dużymi szansami na remis.

55.Hb7 He3+
56.Kg2 Hd2+
57.Kg3 Hd3+
58.Kf2 Hd6
59.Kg3 Kg5
60.Kf3 Hd8
61.Kg3 Hf6
62.Hd5 Hf4+
63.Kg2 Kh4
64.Hc6 Hg3+
65.Kf1 Hf3+
66.Ke1 He3+
67.Kf1 g5
68.Kg2 Hd2+

Kończące uderzenie. Jeśli 69. Kf3, to 69. ...g4#, a w przypadku 69. Kf1 Kg3 przed matem broni tylko wymiana hetmanów.
Białe poddały się.

Nr 21. Gambit hetmański [D 68]
W. Winter M. Vidmar

1.d4 d5
2.c4 e6
3.Sc3 Sf6
4.Gg5 Sbd7
5.e3 Ge7
6.Sf3 O-O
7.Wc1 c6
8.Gd3 dxc4
9.Gxc4 Sd5
10.Gxe7 Hxe7
11.O-O Sxc3
12.Wxc3 e5
13.Hc2 e4

Inna kontynuacja - 13. ed 14. ed - jest niebezpieczna dla czarnych, na przykład: 14. ...Sf6 15. We1 Hd6 16. Sg5 h6 (lub 16. ...Hf4 17. Sxf7 z wygraną, jak zdarzyło się w partii Lewenfisz - Rumin, Moskwa, 1935 r.) 17. Sxf7! Wxf7 18. Hb3 z wygraną (Alechin - Petersen, Erebru, 1935 r.) Jednak grając w tym wariancie 14. ...Sb6 (zamiast 14. ...Sf6), czarne. najpewniej, zachowują dostateczne środki obronne.

14.Sd2 Sf6
15.a3 ...

Zbyt powolne. Prawidłowym ruchem, po jakim białe zachowują niewielką przewagę, jest 15. Gb3 z ideą odpowiedzenia f2-f4 na Gf5 i przy okazji Wc5. Przy tej kontynuacji czarnym wątpliwe czy udałoby się uniknąć przeprowadzenia skoczka na d5, i w konsekwencji jego wymiany, a to w większości przypadków zapewnia białym władanie linią "c".

15. ... Gf5
16.Wc1 ...

Ponieważ w tej pozycji białe nie mogą być pewne, że wieża przyda im się na polu c1, a w ich planach w każdym przypadku jest f2-f4, ten ruch należało wykonać przed ruchem wieżą.

16. ... Wad8
17.b4 h5

Dobry ruch pozycyjny, jaki okaże się korzystny, na przykład jeśli białe zagrają 18. b5, dopuszczając tym samym atak na skrzydle królewskim po 18. ...cb 19. Gxb5 Sd5 z dalszym Hg5 itd.

18.f4 g6
19.Hb3 Wd7!

W nadziei na odpowiedź czarnych. W przeciwnym przypadku czarne mogłyby wzmocnić swoją pozycję grając po prostu 19. ...Kg7.


20.b5? ...

Przyczyną tego ruchu jest prawdopodobnie przeoczenie, gdyż w jego rezultacie pozycja białych wali się całkowicie. Dobrym ruchem byłoby 20. Sf1, po czym wynik walki pozostawałby niejasnym.

19. ... c5
21.Ha4 ...

Lub 21. d5 Wfd8, po prostu wygrywając pionka. Właśnie to było celem ruchu 19. ...Wd7.

21. ... cxd4
22.exd4 Hd6
23.Sb3 ...

Wszystkie figury czarnych skupiły się bezcelowo na skrzydle hetmańskim, i pozycja ich króla stała się zupełnie bezbronną.

23. ... Hxf4
24.Wf1 Hd6
25.Hxa7 ...

Wzięcie tego pionka jest słabą pociechą dla białych, ponieważ wynik partii rozstrzygnie pozycyjna, a nie materialna przewaga.

25. ... b6
26.Ha4 Wc7

Grożąc 27. ...Sd5.

27.Wg3 Sg4!

Decydujący wypad.

28.Ge2 Sxh2!
Białe poddały się.

Dobrze rozegrana przez Vidmara partia.