Gambit hetmański [D 28]
Zurich, 1953 r.
Turniej Pretendentów
Białe: I. Bolesławski - Czarne: A. Kotow
1.d4 d5
2.c4 dxc4
3.Sf3 Sf6
4.e3 e6
5.Gxc4 c5
6.O-O a6
7.He2 cxd4
Tutaj zazwyczaj gra się b7-b5, jednak Kotow świadomie opóźnia to posunięcie, zamierzając wykonać je po Sb1-c3. Wtedy na podrywające a2-a4 czarne z tempem zagrałyby b5-b4. Wymieniając w centrum czarne chcą swobodnie rozwinąć swoje figury, a potem usadowić się na punkcie d5. Jednak tym samym zwalniają białe od ich głównej troski w gambicie hetmańskim - kłopotu z rozwinięciem gońca c1, a oprócz tego otwierają linię "e".
Bolesławski kieruje działanie większości swoich figur ku centrum, zawiązując tym interesujące komplikacje, w jakich pion d4 będzie grał rolę taranu.
8.exd4 Ge7
9.Sc3 b5
10.Gb3 Gb7
11.Gg5 O-O
12.Wfe1 ...
Posunięcie charakterystyczne dla tego debiutu [Przyjęty gambit hetmański, obrona klasyczna, wariant Alechina]. Białe atakują nie tylko piona e6, a za nim gońca e7. W przypadku 12. ...Sbd7 13. Wad1 Sb6 jest możliwe 14. Gxe6 fe 15. Hxe6+ Wf7 16. Se5. Dlatego Kotow stara się możliwie szybko zlikwidować groźbę Gxe6, wymieniając, albo przeganiając gońca z pola b3.
12. ... Sc6
13.Wad1 Sa5
Wszyscy komentatorzy tej partii zgodzili się z tym, że posunięcie Sc6-a5 jest błędne, gdyż pozwala białym pięknym przełomem stworzyć ożywioną grę, jaka po 30-tu posunięciach dała im zwycięstwo. Stahlberg i - w pierwszych swoich komentarzach - Euwe uważali, że nieodzownie trzeba było odpowiedzieć 13. ...Sb4. Jednak radziecki mistrz Rauzer później udowodnił, że kontynuacja 13. ...Sb4 14. d5 Sbxd5 15. Sxd5 Gxd5 16. Gxd5 Sxd5 17. Gxe7 Hxe7 18. Wxd5 prowadzi do przewagi białych.
Dlatego Najdorf rekomenduje 13. ...Sd5 14. Sxd5 Gxg7 15. Sc3 Sb4. W ślad za nim poszedł Euwe: zgodził się z tym.
Nam chce się jednak popatrzeć trochę uważniej tak na tę partię, jak i na pojęcie "szachowy błąd". Przede wszystkim błędność posunięcia Sa5 wyjaśniła się w rezultacie dalszej rozważnej i daleko nie do przewidzenia gry białych. Ich przewaga doprowadziła do tego, że w końcówce posiadały silnego gońca przeciw słabemu skoczkowi czarnych - to nie taka prosta przewaga i nie tak częsta.
Poza tym nie wiadomo, jakby przebiegała walka po 13. ...Sd5. Białe miały możliwość prowadzenia ataku dalej 14. Sxd5 Gxg5 15. Sb6:
- jeżeli czarne nie pobiją skoczka, a zagrają Wb8, to stracą jakość po Sxg5 i Sd7;
- w przypadku 15. ...Wa7 bardzo silne jest 16. d5;
- biorąc skoczka na b6, czarne po 16. Sxg5 wpadają w bardzo nieprzyjemną sytuację. Przegrywa 16. ...h6 z powodu ofiary skoczka na f7 z następnym Hxe6. Nie wiadomo jak bronić się przed groźbą d4-d5, gdyż 16. ...Sxd4 nie przechodzi z powodu 17. Hd3 Sf5 18. Sxe6 fe (18. ...Hc6 19. Sf4) 19. Gxe6+ Kh8 20. Gxf5 itd.
Jeśli partia rzeczywiście poszłaby po tej drodze, to posunięcie 13. ...Sd5 uważano by za błąd i zarekomendowano by 13. ...Sa5, gdzie nie widać specjalnego niebezpieczeństwa.
Przyczyną kłopotów czarnych jest jak widać coś innego. Białe figury wyprzedziły czarne w rozwoju o trzy tempa - i to jak ważne tempa! - dwie wieże na centralnych liniach i goniec na głównej przekątnej. Jeśli jest logika w szachach, to trzeba uwzględnić te trzy rozwijające posunięcia w ogólnym rachunku.
W tej sytuacji zadaniem arcymistrza Bolesławskiego było wykazanie przewagi białych, co przeprowadził skomplikowaną kombinacyjną drogą. Połączenie logiki z talentem kombinacyjnym jest charakterystyczne dla twórczości Izaaka Bolesławskiego.
14.d5 Sxb3
Łatwo można przekonać się, że wzięcie piona d5 gońcem, skoczkiem czy pionem prowadzi do straty figury.
15.dxe6 ...
Jeżeli goniec pobije skoczka f3, to nastąpi 16. ef+ Kh8 17. Wxd8 Gxe2 18. Wxa8 Wxa8 19. Wxe2 i dwie czarne figury znajdują się pod uderzeniem - jedna z nich musi zginąć - więc białe pozostaną z dwoma pionami więcej. Jeśli białym byłoby tego mało, to mogą grać 16. Hxf3 Sd4 17. He3.
15. ... Hb6
16.axb3 fxe6
17.Sd4! ...
Białym nie tyle potrzebny jest pion e6, co pole e6.
17. ... Gd6
18.Hxe6+ Kh8
19.Sf3 Wad8
20.Gf4! ...
Trzeba oddać cześć przenikliwości białych, które ze wszystkich możliwości wybrały właśnie tę.
Czarne miały nadzieję, że będą posiadały parę gońców, co przy dobrym rozwoju i odkrytej pozycji w pełni kompensowałoby stratę piona. Okazuje się, że jednak nie są w posiadaniu pary gońców, a pozostał słaby skoczek niczego nie kompensujący. Ale to trzeba było przewidzieć.
20. ... Gxf3
21.Wxd6 Wxd6
22.Hxd6 Hxd6
23.Gxd6 We8
24.Wxe8+ Sxe8
25.Ge5! ...
Teraz Bolesławski, który zwycięsko przeszedł dwa stadia partii, pokazuje swój artyzm w końcówce. Białe rozpoczynają ją typowym technicznym przykładem walki gońca przeciwko skoczkowi: goniec powinien stać o dwa pola od skoczka na polu przeciwnego koloru.
Jak widać skoczek nie może wykonać ani jednego dobrego posunięcia. Jeśli stanie na polu f6 to zostanie wymieniony na gońca, powstanie końcówka dobry skoczek i pion więcej przeciw złemu gońcowi: jest ona lekko wygrana dla białych. Następnie Bolesławski unieruchamia czarne piony a6 i b5, podciąga króla do centrum i po niewielu przygotowujących posunięciach zdobywa skoczkiem piona a6.
25. ... Gc6 26.b4 h5 27.f3 Kh7 28.Se2 g5 29.Kf2 h4 30.g3 hxg3+ 31.hxg3 Kg6 32.g4 Gb7 33.Ke3 Gc6 34.Sc3 Gb7 35.Se4 Gd5 36.Sc5 Kf7 37.Sxa6 Ke6 38.Gc3 Ga8 39.Sc5+ Kf7 40.Se4 Kg6 41.Ge5 Gd5 42.Sd2 Kf7
Czarne poddały się.
Białe kontynuowałyby 43. Kd4 Ke6 44. Se4.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz