Gambit hetmański [D 30]
Petersburg, 1909 r.
Białe: A. Rubinstein - Czarne: Em. Lasker
Było to pierwsze spotkanie za szachownicą Rubinsteina z ówczesnym mistrzem świata Emanuelem Laskerem. Partia ta była rozegrana w III rundzie i miała duże znaczenie dla kolejności miejsc w całym turnieju.
1.d4 d5
2.Sf3 Sf6
3.c4 e6
4.Gg5 ...
Ciekawą uwagę w komentarzach dał tutaj Tarrasch: "Rubinstein, dla którego gambit hetmański był obiektem szczególnych studiów i przekonany o niedoskonałości ortodoksalnej obrony, błyskotliwie sprowadził partię do pozycji analogicznej ortodoksalnej obronie".
4. ... c5
Normalnie Lasker zawsze dążył do złożonej gry i często ryzykował. Współczesna teoria uważa za bardziej korzystne do przyjęcia następujące kontynuacje: 4. ...Ge7, 4. ...Gb4+, 4. ...h6, 4. ...c6.
Posunięcie w partii pozwala białym uzyskać przewagę.
5.cxd5 exd5
6.Sc3 cxd4
7.Sxd4 Sc6
"Niedokładność za przyczyną której czarne popadają w trudne położenie" (Emanuel Lasker). Ostatnia ocena mistrza świata jest jednak sporną. Wg. nas i po 7. ...Ge7 pozycja czarnych jest zauważalnie słabszą, gdyż czarnym trudno otrzymać aktywną figurową grę. Jednak niebezpieczeństwo jest teraz dla białych: 8. Gxf6 Hxf6 9. Sxd5? ponieważ 9. ...Hxd4 10. Sc7+ Kd8 11. Sxa8 Gb4+ i czarne wygrywają, albo 9. Sdb5 Gb4 z przewagą czarnych (wskazane przez S. Tarrascha).
8.e3 Ge7
Rekomendowane przez Tarrascha 8. ...Gb4 jest wątpliwej jakości, gdyż związanie skoczka f6 gońcem wywiera silny nacisk na czarne.
9.Gb5! ...
"Oto dlaczego złe było 7. ...Sc6" (Em. Lasker).
9. ... Gd7
10.Gxf6 ...
W ten sposób białe wygrywają pionka, w zamian czarne otrzymują kontrgrę.
"Silniejsze było 10. 0-0, po czym pionek "d" tak samo powinien zginąć" (Em. Lasker).
10. ... Gxf6
11.Sxd5 Gxd4
12.exd4 Hg5!
Jedyny sposób na zaostrzenie gry. Teraz 13. Sc7+ prowadziło do wygodnych dla czarnych komplikacji po 13. ...Kd8 14. Sxa8 Hxb5.
13.Gxc6 Gxc6
14.Se3 O-O-O
Ważny moment. Lasker krytykował siebie za to posunięcie, uważając że 14. ...Gxg2 było silniejsze. Przedstawił on następujący wariant: 14. ...Gxg2 15. Wg1 (15. Sxg2? Hxg2 16. He2+ Kd8 17. 0-0-0 Hg6 i czarne otrzymują dobrą grę) 15. ...Ha5+ 16. Hd2 Hxd2 17. Kxd2 Ge4. Tutaj mistrz świata urywa swoją analizę i ocenia swoją pozycję jako standardowo równą. Jednak bliżej istoty rzeczy był O. Bernstein, który uważał pozycję po 18. Wg4 Gg6 19. f4 jako lepszą dla białych. Według nas zasługiwało na uwagę 14. ...0-0! 15. 0-0 Wad8 i czarne mają za piona dobrą kontrgrę.
15.O-O Whe8
"Pierwsze wrażenie to, że czarnym udało się wyjść z trudności rozwojowych. Wszystkie ich figury są w działaniu, grozi 16. ...Wxe3. Ale to nie tak." (S. Tarrasch)
16.Wc1!! ...
"Nieoczekiwanie dokładnie." (Em. Lasker)
16. ... Wxe3
Na 16. ...Kb8 nastąpiłoby 17. Wc5 Hf4 18. d5 Wxe3 19. Hc1 We4 20. dc bc 21. Hc3 z przewagą białych (wskazane przez Em. Laskera).
17.Wxc6+ bxc6
18.Hc1! ...
"Oto, gdzie pies pogrzebany! Czarne oczywiście liczyły się tylko z 18. fe, na co nastąpiłoby 18. ...Hxe3+ 19. Kh1 Wxd4 z przewagą" (S. Tarrasch).
18. ... Wxd4
Większy opór stawiało 18. ...We5! 19. Hxc5+ (słabsze jest 19. f4 gdyż nastąpi Wc5!) 19. ...Kb8 20. de (20. f4?! We6 21. Hxe6 Hxg2+ 22. Kxg2 fe, i czarne mają dobre szanse na remis) 20. ...Hxe5 21. Wc1, i białe muszą przełamać niemałe jeszcze trudności techniczne.
19.fxe3 Wd7
Jeśli 19. ...Wd6, to 20. Wxf7, i białe powinny szybko zwyciężyć.
20.Hxc6+ Kd8
Białe mają pionka więcej w ciężkofigurowej końcówce, jednak ważnym czynnikiem w takich końcówkach jest położenie króla. Może wydawać się, że czarny król jest dostatecznie zabezpieczony przeciw niebezpieczeństwu, jednak nastąpiło ...
21.Wf4!! ...
"Oszałamiający pomysł. Białe grożą rozstrzygnąć partię bezpośrednim atakiem na króla: 22. Ha8+ Ke7 (22. ...Kc7 23. Wc4+!) 23. We4+! Żeby tego uniknąć czarne zmuszone są pójść na wymianę hetmanów, otrzymując przegraną końcówkę" (Em. Lasker).
21. ... f5
Stosunkowo najlepsze. Na 21 ...Ha5 nastąpiłoby 22. Ha8+ Ke7 23. We4+ Kf6 24. Hc6+ Kg5 25. h4+ i białe zwyciężają (wskazane przez Em. Laskera).
Nie lepsze jest i 21. ...Wd1+, na co Tarrasch przygotował następujący wariant: 22. Kf2 Wd2+ 23. Ke1 Hxg2 24. Wd4+ Ke7 25. Hd6+ z matem w następnym posunięciu.
22.Hc5 He7
Po 22. ...Wd1+ 23. Kf2 Wd2+ 24. Ke1 Hxg2 czarne tracą wieżę poprzez 25. Ha5+ i 26. Hxd2.
23.Hxe7+ Kxe7
24.Wxf5 Wd1+
25.Kf2 ...
Aktywność króla w końcówkach wieżowych okazuje się często ważniejsza niż zdobycie piona. Słabsze jest 25. Wf1 ponieważ 25. ...Wd2 26. Wb1 We2 z szansami na remis (wskazane przez H. Kmocha).
25. ... Wd2+
26.Kf3 Wxb2
27.Wa5 Wb7
28.Wa6 ...
Typowy przykład. Biała wieża na a6 zajęła idealną pozycję: atakuje jednocześnie piona a7, zmusza czarną wieżę do jego obrony i odcina po szóstej linii króla.
"Dwoma ostatnimi posunięciami białe wprowadziły czarne figury w pełną bezczynność" (S. Tarrasch).
Dalsza część partii jest prosta i pouczająca.
28. ... Kf8
29.e4 Wc7
30.h4 Kf7
31.g4 ...
"Ostatnie posunięcia pionami białe wykonały dlatego, aby w przypadku, jeśli król posunie się naprzód, piony te nie były narażone na napad za pomocą Wc2" (S. Tarrasch).
31. ... Kf8
32.Kf4 Ke7
33.h5 ...
Białemu królowi koniecznie trzeba wyrąbać drogę naprzód.
33. ... h6
Teraz u białych jest przejście przez g6. Nie ratowało i 33. ...Kf7 (np. 34. h6 gh 35. Wxh6 Kg7 36. Wa6 Kf7 37. Kf5 We7 38. e5 Wb7 39. Wc6 i dalej a4-a5-a6 z lekką wygraną.
34.Kf5 Kf7
35.e5 Wb7
36.Wd6 Ke7
37.Wa6 ...
Kontrolne posunięcie. Na turnieju kontrola czasu była następująca: 2,5 godz. na 37 posunięć, następnie 1,5 godz. na 23 posunięcia i dalej 15 posunięć na 1 godz.
37. ... Kf7
38.Wd6 Kf8
39.Wc6 Kf7
40.a3
Czarne poddały się. Ratunku nie ma. Np. 40. ...Kf8 41. Kg6 Wb3 42. Wc8+ Ke7 43. Wc7+ Ke6 44. Wxg7 itd. Albo 40. ...We7 41. e6+ Kg8 42. Kg6 We8 43. e7! Kh8 44. Wd6 i Wd6-d8.
Cała partia, prawdziwe dzieło dwóch wielkich szachistów, dawno zajęła należne jej miejsce w historii szachów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz