Przedstawione
w niniejszej pracy zagadnienie izolowanego piona "d" w
gambicie hetmańskim oparto w głównej mierze na partiach mistrzów
świata, a także czołowych szachistów od 1886 roku, to znaczy od
chwili, gdy rozpoczęto oficjalne boje o tron szachowy do chwili
obecnej.
Analizując
partie grane przez mistrzów świata można dojść do wniosku, że
zwolennikami wykorzystania korzyści stworzonych przez strukturę
pionów z izolowanym pionem "d" byli przede wszystkim:
Lasker, Botwinnik, Tal, Spasski. Natomiast do mistrzów świata,
którzy próbowali wykorzystać słabości izolowanego piona "d"
można zaliczyć: Steinitza, Capablankę, Alechina, Euwego, Smysłowa,
Petrosjana, Fischera. Do tych ostatnich zaliczamy Karpowa. Ilość
lat panowania obu tych grup wynosi odpowiednio 44 i 50, a więc jest
w przybliżeniu równa, przy czym można dodać, że w poszczególnych
partiach mistrzowie świata obu tych grup postępowali elastycznie,
to znaczy grali też systemy, jakich nie byli zwolennikami. Zależało
to od charakterystyki portretu psychologicznego przeciwnika, rangi
imprezy, ważności partii itp.
Wynika
z tego, że problem wykorzystania siły izolowanego piona "d"
i problem wykorzystania słabości izolowanego piona "d" są
problemami strategicznymi podstawowymi, a pozycje wynikające w
gambicie hetmańskim z izolowanym pionem "d" należą do
tak zwanych pozycji typowych, mających bogaty materiał praktyczny w
turniejach szachowych wszelkich szczebli.
Sposób
gry w omówionym zagadnieniu zależy od sylwetki psychologicznej
danego szachisty: czy lubi on ponosić ryzyko w grze, czy raczej
chłodno walczyć z ryzykantem. Są też szachiści uniwersalni,
stosujący obie metody postępowania w zależności od okoliczności.
A więc zreasumujmy zalety i wady izolowanego piona "d" w
centrum oraz metody gry.
Strona
posiadająca izolowanego piona "d" w centrum w gambicie
hetmańskim powinna liczyć się z cennościami i słabościami tej
typowej struktury pionowej.
Zalety:
1)
strona posiadająca izolowanego piona "d" w centrum nie
odczuwa kłopotów z rozwinięciem figur,
2) w
jej posiadaniu są półodkryta linia "e" i odkryta linia
"c",
3)
izolowany pion to tak zwany punkt oporu dla własnych figur,
szczególnie dla skoczka (wolne pola e5 i c5, albo e4 i c4),
4)
izolowany pion ogranicza możliwości przeciwnika w centrum.
Wady:
1)
przeciwnik włada silnym polem przed izolowanym pionem,
2)
izolowany pion może być broniony tylko przez figury,
3)
kłopoty w końcówce (na przykład: skoczek blokujący
nieprzyjacielskiego piona d5 przeciw białopolowemu gońcowi).
Plany
gry dla strony posiadającej izolowanego piona "d" w
centrum:
1.
Strona ta stara się w zasadzie przeprowadzić atak skrzydłowy
(przeważnie na skrzydle królewskim) z użyciem wysuniętego skoczka
e5 (e4). Znane są dwie podstawowe metody:
a)
czysto figurowy atak, ze zwyczajowym przemieszczeniem wieży po 3-ej
(6-ej) linii,
b)
figurowo-pionowy atak z użyciem piona "f";
2.
Otwarcie gry poprzez uderzenie d4-d5 (lub d5-d4); mamy tu do
czynienia z tak zwanym przełomem pionkowym (taranem, przerywem).
Plan ten jest realny wtedy, gdy nie ma dostatecznej kontroli nad
polem d5 (d4), a efektywność jego zależy od przewagi w rozwoju;
3.
Podciągnięcie piona "d" w celu stworzenia przeciwnikowi
słabości na sąsiedniej linii;
4.
Wykorzystanie odkrytej linii "c". Przesłanką jego sukcesu
jest słabość pola c6 (c3).
Plany
gry strony starającej się wykorzystać słabości izolowanego piona
"d" w centrum:
1.
Upraszczanie pozycji poprzez wymianę aktywnych nieprzyjacielskich
figur i przejście do końcówki;
2.
Blokada pionowego centrum, a następnie poddanie go naciskowi;
3.
Transformacja "izolaka" w wiszącą parę pionków w
centrum poprzez wymianę na c3 (c6).
Dla
oceny pozycji bardzo ważna jest znajomość elementów pozycyjnych.
Bardzo ważnym jest rozpoznać:
-
wartość otwartych linii dla ciężkich figur,
-
silnych diagonali dla gońców,
-
istnienie mocnych i słabych punktów (ważną rolę odgrywa tutaj
skoczek),
-
dysponowanie przestrzenią (korzystna jest przewaga przestrzeni),
-
panowanie w centrum,
-
wdarcie się wież na 7-mą (2-gą) linię.
Strategicznych
problemów tego rodzaju jest jeszcze wiele, ale nie należy ich
studiować wszystkich, lecz zająć się możliwie kilkoma, ale wtedy
bardzo gruntownie.
Nimzowitz
w swojej książce "Jak zostałem arcymistrzem" pisał tak:
"Równoczesna analiza pozycji różnego typu prowadzi do
zamieszania w ideach, podczas gdy gruntowne przestudiowanie pozycji
jednego typu wzbudzić może pozycyjne zrozumienie.
W
wielu planach strategicznych są dobrze rozpracowane typowe metody,
jak prowadzenie ataku na króla, wykorzystanie słabych punktów w
obozie przeciwnika itp. Również dobrze znane są metody obrony
przeciwne temu. Studiowanie typowych planów strategicznych pomaga
wyszkolić w sobie myślenie pozycyjne.
Tego
rodzaju trening polecali gorąco wybitni myśliciele szachowi jak
Emanuel Lasker i Jose-Raul Capablanka.
Lasker
w swojej pracy "Zdrowy rozum w szachach" podaje jako
przykład do badania typowych struktur metodę walki z izolowanym
centrum pionowym d4 (względnie czarnym pionem d5). Tego rodzaju
centralny punkt oporu jest równocześnie mocny i słaby, ponieważ z
jednej strony pomaga zdobyć przestrzeń i swobodnie manewrować, z
drugiej strony jednak wiążne własne siły obroną krytycznego
punktu d4 (d5). Lasker stawia wniosek, że analiza tych struktur
(więcej czy mniej prawdopodobnych) powinna być wielokrotnie
powtarzana przez uczącego się Przyjaciela Szachowego, jeśli chce
on zostać mistrzem szachowej materii i jeżeli chce nauczyć się
tworzyć. Uzyska on wtedy wiedzę, a z niej wyczucie możliwości
szachowych i elastyczność w konkretnej pozycji, wtedy nawet może
zostanie twórcą i artystą przy ograniczonym materiale szachowym."
O
wartości omówionego zagadnienia w niniejszej pracy może świadczyć,
że bardzo wiele partii o tematyce tutaj omówionej było grane w
meczach o mistrzostwa świata, a więc najważniejszych wydarzeniach
szachowych.
Praca
niniejsza zarysowuje tylko temat: aby go możliwie dokładnie poznać
trzeba uczącemu się Przyjacielowi Szachowemu przewertować i
przestudiować wiele materiału samodzielnie.
Mam
jednak nadzieję, że praca niniejsza będzie stanowić istotną
pomoc dla kwalifikowanych szachistów i trenerów szachowych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz